Category: 2020

Рамазан е многу оригинален начин да се прочисти обожавањето и да се доживее слаткиот сок на душата. Ја успорувадимензиата на физичките потреби и желби, заменувајќи ги со акцентот на духовноста. Во Рамазан го запираме нормалниот проток на времето како резултат на приоритетот што  го ставаме на богослужбата и создаваме нова димензија на време што нè сместува во сферата на вечноста. Така, излегуваме од нашата секојдневна рутина и започнуваме да разговараме сами со себе и се обидуваме да се погледнеме внатре во себе. Забавувајќи ја циркулацијата и динамиката на животот, Рамазан создава можност да нè ослободи од материјалните рутини и да нè врати во првобитното постоење.

Исто така, Рамазан е предизвик да се отстрани концептот на секојдневието на модерноста, поточно, тој го отстранува концептот на животот само на хедонистичка оска, дека човекот може да биде задоволен само од исполнувањето на материјалните желби и го потенцира концептот дека постои живот надвор од страста и алчноста.

Човекот доживува состојба на зачуденост кога ја напушта рутината на животот. Рамазан со својата возвишена димензија, како резултат, доаѓа пред нас како можност за продлабочување и убавина. Тој нè оддава од нештата и ни го отвора патот да патуваме во познавање на суштинската вистина. Искуството од глад носи чувство дека светот е смртоносно и времено место.Искуството на глад го учи човекот за вистината дека животот не е вртлог на непрекината циркулација за материјално задоволство и дека постои и димензија надвор од материјално задоволство. Ова е духовно задоволство што верникот го доживува во Рамазан. Тогаш, кога ќе се откажеш од материјални задоволства во корист на духовните задоволства. Бидејќи во Рамазан, верникот се преселува во една сосема друга димензија на размислување и постоење. Антропоцентричниот и егоцентричниот систем во нашиот секојдневен живот во никој случај не може да се меша во оваа димензија. Ова е причината зошто Рамазан претставува духовна издржливост на верникот во однос на искушенијата на секојдневниот живот и рутина.

Мора да запомниме дека Рамазан е исто така е пост од лош збор, лошо однесување, гнев. Во Рамазан постиме и не се приближуванме на сето тоа што е лошо. Значи, овој месец е одлична можност човекот да го едуцира својот карактер, да го огради егото, да избегне бесрамност и самосолнување. Како резултат на тоа, првиот чекор во едукација на егото е враќање на човекот во неговата душа. Влегување во режимот наслушање на внатрешниот  глас. Душата има способност да се грижи за потребите на телото. Без оглед колку се различни животните приказни на луѓето, главниот проблем со кој се соочуваме е животот што е спротивно на природноста.Кога човекот е премногу зафатено со оваа тема, тој нема време да ја слуша душата. Непотребните грижи за иднината постепено го одземаат човекот од неговата природност. Ова предизвикува душата да биде вознемирена. За жал, денешниот човек живее толку брзо што не може да ги слушне ниту плачењата на сопствената душа. Во овој контекст, Рамазан ни помага и со забавување на супстанцијата, овозможува да се слушне плачот на душата и да се чувствува потреба од соодветна храна. Особено концентираноста на обожавање значително служи да се слуша внатрешниот глас. Фактот дека молитвата е пет пати на ден има многу ефекти што се добри за човечката душа. Благодарение на молитвата, без оглед колку е натрпан животот, се прават задолжителни паузи на работа. Овие паузи се единствениот начин човекот да комуницира со неговиот внатрешен свет. Молитвата, особено кога постиме, е најубавата форма на терапија за верникот.

Современата цивилизација се заснова на „ненадејно задоволство“, „импулсивизам“ и „динамизам“. Во срцето на сето ова е бегството од смртта и, следствено, филозофијата на негирање на смртта. Неодамна, особено по почетокот на пандемијата Covid19, гледаме дека смртта се перцепира како темна работа. Таа е скоро протерана од животот, а луѓето немаат храброст да се соочат со нејзината вознемиреност и со состојбата на свеста што ја носи смртта. Лицето кое е премногу динамично губи многу основна способност, фокусот на размислување. Во свет каде сè е брзо, шансите на луѓето да се вратат внатре и да разговараат со себеси се намалуваат. Рамазан го запира човекот и го усмерува да размислува и да разговара со неговата внатрешност. Се разбира, да разговараш со себе значи да бидеш отворен за разговор со трансцедентот.

Постмодерното его е многу флуидно, завземаразлични форми и ни е претставено како многу плитко его. Така, ни се претставуваат стотици фотографии на вештачко его. Луѓето носат различни маски во различни средини. Денешниот човек постои со тие маски. Тој нема стабилно его. Се занимава со секојдневни интереси. Ова е состојба што ја оштетува и поткопува суштината на фактот да се биде човек. Суштината на поимот„да се биде човек„се состои во фактот да се прифатат некои многу основни емоции.Доблестите што ја дефинираат суштината на поимот„да се биде човек се лубовта, дарежливоста, довербата, споделувањето на вредности, комуникацијата, чувствителноста  за проблемите на другиот. Кога некое лице има плитко его, овие основни квалитети се оштетени. За жал, „тоа што до вчера беше грев, денес се аплаудира како доблест“. За жал, алчноста денес се претвори во претприемништво. Како резултат на тоа, она што денес се прифаќа како заслуга во минатото, се сметаше за срам.

Денес, ароганцијата и нарцизмот станаа самодоверба. Болните души што луѓето ги поседуваат, за жал, се негуваат од постмодерната капиталистичка култура. На луѓето им се вели дека треба да имаат многу доверба во себе. Дури мора да имаат доверба во себе повеќе од кој било друг. Не мора да се потпирате на други луѓе. На некој начин, овој менталитет подготвува човекова изолација и карантин. Рамазан е длабоко искуство за лекување на овие болести од нашето време. Интимноста и блискоста со искуството на глад нè поттикнува да станеме емпатични и нè оддава од самоизолација. Меѓутоа, човек кој заради возвишена цел може да остане гладен, може да направи многу сериозна еволуција кон разбирање на другите луѓе.

Рамазан не е само верско обожавање. Во исто време, тоа е голема културна преродба. Тоа е емоција која нè прави да се чувствуваме каде припаѓаме. Во кој концептуален круг припаѓаме? На што се осврнуваме за да му дадеме  смисла на нашето постоење?

Рамазан е концепт што одговара на овие прашања. Тоа е нешто што ги потсетува децата за тоа кои се. Децата одеднаш се сеќаваат кои се навистина – дури и ако заборавиле – ја доживуваат радоста на ифтар и ја апсорбираат духовната атмосфера што доаѓа со Рамазан. Затоа, Рамазан е многу важен во однос на изразувањето културен континуитет и можноста за ориентирање на нашиот идентитет. Тоа е месец кога се даваат здрави одговори на прашањата кои сме и каде припаѓаме. Со длабокото вдахнение на Рамазан, можеме да ги насочиме нашите животи на поубав и смислен начин.

Се разбира, кулминација на сето ова е дека Рамазан нè потсетува на фактот дека ние не ги живееме нашите животи само за овој свет и дека животот има многу поголема цел. Светот е место за сместување, телото е кревко и смртно живеење. Не е многу значајно да се живее живот што ги има овие карактеристики. Живот што е толку  кревок и што може да заврши така веднаш. Овој живот на некој начин ни кажува „Отаде мора да има друг живот, награда“. Во Рамазан, ова реалност го разбираме уште еднаш, и тоа колективно. Тоа е период на време што колективно не потсетува дека нашиот живот не е изгубен, но постои за да му служи на Создателот и да му се заблагодариме само Нему. Мислам дека тоа е најважното нешто…

Javëve të fundit mbarë shoqëria është e prekur në një mënyrë me problemet që u krijuan si pasojë e pandemisë së koronavirusit. Domosdoshmëria e distancës fizike me vete tërhoqi edhe problemet e zbatimit të procesit mësimor në shumë institucione arsimore. Me një gjendje të tillë u përballëm edhe ne mësimdhënësit e institucioneve të larta arsimore. Edukimi dhe arsimimi esencial e kërkon kontaktin e vazhdueshëm ndërmjet mësimdhënësit dhe mësimnxënësit dhe çdo periudhë më e gjatë kohore e moskontaktit ndërmjet këtyre dy subjekteve e letargjizon idenë e bartjes dhe nxënies esenciale të parimeve themelore të lëndës së caktuar.

Ta them të drejtën që të gjithë ne u përballëm me një situatë të vështirë në ditët e para kur u ndërpre mësimi dhe u distancuam prej hapësirave mësimore në Universitetin e Tetovës. Nuk është e lehtë që, përnjëherë, të ndryshojë koncepti dhe të qëndrosh larg prej studentëve dhe të ndërpritet kontakti me subjektet që i ndiejmë si djem dhe bija dhe të mos kemi mundësi t’ua bartim parimet e dijes së bashku me përvojën tonë arsimore. Ditët e para, sinqerisht, ishin të vështira.

Por ama shumë shpejtë ndodhi një kthesë e madhe që ta them të drejtën mua më befasoi. Ia filluam me mësimin online, për të cilin në fillim unë isha paksa skeptik se do të ecë ashtu si duhet. Por nuk ndodhi ashtu si mendoja dhe relacioni ndërmjet nesh mësimdhënësve dhe mësimnxënësve u rivendos në një hapësirë pak më ndryshe por që duke filluar nga dita e parë funksionoi në mënyrë fenomenale. Mos të keqkuptohemi, jo që një trajtë e tillë e procesit arsimor nuk ishte e njohur për ne, por ndryshe është që të mbahet një ose dy ligjërata në semestër online dhe ndryshe është që i tërë procesi arsimor të zhvillohet online.

Që ky proces të funksionojë pa probleme gjithsesi se dikush kishte merita. Para së gjithash kam dëshirë që ta uroj stafin udhëheqës të Universitetit të Tetovës me në krye rektorin Prof.dr. Vullnet Ameti për funksionalitetin dhe pragmatizmin e shkëlqyer, por me theks të veçantë dua të falënderoj dhe të uroj stafin administrativ duke filluar nga zyra e arsimit dhe zyrat tjera që drejtëpërdrejtë janë të kyçur në këtë proces dhe kanë qenë plotësisht të përgatitur për t’u përballur me një sfidë të këtillë, që mendoj se nuk është punë e lehtë.

Administratorët që na e mundëson mos të ngecim në procesin e arsimit dhe të rivendosim kontaktin nëpërmjet të një procesi alternativ mësimor janë heronjtë e heshtur dhe personat më meritorë për mbarëvajtjen funksionale dhe të shkëlqyer të procesit mësimor. Ata ishin të gatshëm që në çdo çast të përgjigjen në thirrjet tona dhe të studentëve, që disa herë, ndoshta ishin edhe për probleme dhe paqartësi shumë të thjeshta. Por ama pa ngujuar dhe me pjekuri maksimale kontribuan që të jemi në krye të detyrës dhe mos të humbim sensin e kontaktit të vazhdueshëm me studentët.

Ju uroj nga zemra, Zoti ju dhashtë shëndet dhe qetësi…

Во време кога сите сме фокусирани на материјалните димензии на нашиот опстанок на лицето на земјата, кога акцентот е главно на прашањата за физичкото здравје и заштитата на социјалното здравје, особено од економски аспект, многу е важно да не се заборавидуховната димензија која, од една страна, има моќ на внатрешна и психолошка консолидација на човекот, додека од друга страна ја зајакнува издржливоста и материјалната грижа за епидемијата со која се соочуваме.

Духовната посветеност во никој случај не значи занемарување на материјалните принципи во справувањето со Ковид 19, напротив, ја мотивира најпрецизната грижа во однос на потребните мерки, и значи постојан и стабилен став на поединецот при надминување на тешкотиите. со кои се соочуваме.

Кога размислуваме што е неопходно за живот, не смееме да заборавиме дека наше прво внимание треба да биде нашиот однос со Бога. Да се потсетиме на зборовите на Свевишниот Бог во Благородниот Куран:Кога моите робови ве прашуваат за Мене, кажете: Јас сум близу. Затоа, нека одговорат на Мојот повик и нека веруваат во Мене, за да бидат во правиот пат.(Бекаре, 2: 186).Господ  е сеопфатен и е во постојан контакт со светот и човекот. Неговата блискост е главниот одмор во надминување на тешкотиите. Во друг ајет (стих) од Куранот се вели:Ние го создадовме човекот и знаеме што му му шепнува душата. Ние сме поблиску до него отколку вената на вратот. (Каф, 50:16).

Во борбата против злото на коронавирусот, нашето најефикасно оружје е нашиот однос со Бога преку молитва и покајание, побожност и обожување. Да се свртиме кон Бога, Кој ќе нè избави од злото, и Тој никогаш нема да се двоуми да одговори со чиста и сеопфатна лубов. Ова е причината зошто за нас е важно, секогаш, а особено во време на криза, да имаме пристап до молитвата, посветеност и негување на душата со постојано обожавање и сеќавање на Бога. на Господ со нас и да застанеме крај Него, соодветно испраќајќи го апелот за Неговата помош. Без Божја помош ние навистина сме изгубени. Впрочем, да можеме да ја чувствуваме блискоста на Господ со нас и да застанеме покрај Него, испраќајќи соодветна молба за Неговата помош. Без Божја помош ние навистина сме изгубени.

Честопати, кога се наоѓаме во големи страдања, па дури и се соочуваме со смрт, се прашуваме: „Каде е Бог?“ Но, вистинското прашање е: „Каде сме ние?“ Со други зборови, Бог е секако тука за да ни помогне и спаси, особено во време на тешкотии или смрт, но многу често ние сме далеку од Него, бидејќи не успеавме да прифатиме целосна зависност од Него и , затоа, многу често покажуваме негрижа во секојдневната молитва кон Него и во изразот на обожување.

Деновиве слушам од многу побожни верници кои се растажени и обесхрабрени од неможноста да се молат и да се поклонуваат во нивните џамии. Тие ја разбираат потребата да се задржи физичка дистанца, но сепак имаат длабоки страдања поради затворањето џамии и неможноста да се почувствува пријатниот мирис на сеџдето (поклонувањето) во џамијата. Но, во исто светло, ние мора да се жалиме и да го изразиме незадоволството од тоа колку е нашата општа култура далеку од Бога. Не само што таа е рамнодушна кон Неговото присуство меѓу нас, таа отворено се бори против Него и редот на доброто со кое Тој нè создаде и нè поддржува во постоење. Доволно е да се размислува за насилните напади, кои станаа вообичаени, врз животот на луѓето, нападите врз нероденото, врз оние со сериозни болести, на оние од постара возраст или кои имаат посебни потреби. Секој ден сме сведоци на ширење на насилство во култура која воопшто не го почитува човечкиот живот, илјадници луѓе умираат од глад или како резултат на бескрајните апетити на големите.Исто така, доволно е да размислиме за отворениот напад врз интегритетот на човекот, за нашиот идентитет како машко или женско, , честопати со употреба на насилни методи.

Слично на тоа, сме сведоци на пристапи кога малку начитани имаат храброст да кажат Бог, со еден збор, ние сме соочени со паганството што ја обожава природата и земјата. Ги слушаме оние кои ја нарекуваат природата својата мајка, како да сме потекнувале од природата, а земјата наше спасение. Но, ние потекнуваме од Бога , Создателот на сè. Само во Бога можеме да најдеме спасение. Додека сега, за жал, дури и како клише,  го немаме присутно мотото: Спаси не природо !!!, но дури и најскептичните велат: Боже, спаси нè…

Сведоци сме и на многу други зла, кои произлегуваат од идолопоклонството, да се поклонуваме себеси и на овој свет, наместо да му се поклониме на Бог, Кој е изворот на сите суштества. Со повеќето луѓе со кои комуницирав деновиве, за моменталната глобална здравствена криза заедно со сите нејзини несакани ефекти, тие велат дека оваа криза – како поединци, семејства и општество – ќе нè доведе до промена во животот, ќе не води кон Господ кој е сигурно близу до нас, Проштител и Милостив во Неговата сеопфатна милост и лубов  кон нас. Сигурно дека Бог, со Својата праведност, мора да го поправи нередот што гревот го носи во нашите животи и во нашиот свет. Всушност, Тој ги исполнува барањата за правда со Неговата обилна милост.

Нема сомнение дека Бог не остава во хаосот поради нарушувањето на рамнотежата во универзумот од наша страна. Според Неговата праведност, Господ нè тестира за нашите грешки, додека во Неговата милост, Тој ни покажува благодат да се покаеме и подобриме. Во славниот Куран се вели: Тој прифаќа покајание на Неговите робови, им простува на нивните гревови и знае сè што правите. Тој одговара на молитвите на оние кои веруваат и прават добри дела и им дава уште повеќе од Неговата обилна обскрба, а за неверниците ќе има строга казна. Ако Аллах обилно ја дава обскрбата на Своите робови, тие ќе ја наполнија земјата со зло. Но, тој им дава онолку колку што сака, зашто ги знае и добро ги гледа своите робови. Тој е Кој го испраќа дождот, кога тие ја изгубија сета надеж и ја шири Неговата милост; Тој е вистински заштитник и нему му припаѓа благодарноста.(Шура,42:26,27,28)

Свевишниот Алах никогаш не свртува грб на нас; Тој никогаш не го крши ветувањето за верна и стабилна лубов кон нас. Ова е така и покрај тоа што честопати ние сме рамнодушни, студени и неверни. Додека, нашата сегашна состојба открива толку многу рамнодушност и неверување убеден сум дека Тој ќе нè слуша и ќе нè благослови со Неговите дарови на милост, прошка и мир.

Во нашата целосно секуларизирана култура, постои тенденција молитвата, побожноста и поклонувањето да се гледа како на која било друга активност, како на пример одење на филм или фудбалски натпревар, како нешто што не е многу потребно и затоа може да се откаже за која било повеќе „важна“ работа, или како што е случај сега, заради проблемите што ги имаме со пандемиата. Честопати, за да се смириме, гледаме во графиконите на нови заразени лица, дали ќе има некоја пооптимистичка вест, но за жал, уште повеќе сме под стрес. Но, не смееме да заборавиме дека молитвата, побожноста и обожавањето, пред сè искуството на Божјата блискост, се неопходни за да останеме духовно здрави и силни и да побараме Божја помош во време на голема опасност за сите нас.

За крај, духот и разумот, како и секогаш, работат заедно за да обезбедиме потребно и правично решение за  секој тежок предизвик. Треба да ги користиме нашите умови инспирирани од духот за да го најдеме вистинскиот начин да се справиме со смртоносната болест. Така,  треба да му се даде приоритет на молитвата, побожноста и обожавањето, барајќи Божја милост за оние од нас кои страдаат толку многу и се во опасност.Ние сме создадени со божествена деликатеса и нашиот духима здив од Неговиот дух и како такви се радуваме на дарот на разумот и слободната волја. Со помош на овие подароци дадени од Бога, придружувајќи им ги – даровите на верата, надежта и лубовта кон Бога, ќе го најдеме нашиот пат во денешниот свет на искушенија што е причина за толку многу тага и страв. Можеме да се потпреме на помошта и Пратеникот Мухамед а.с. кој нè води и уверува постојано дека Бог никогаш нема да ни ја врати молитвата и дека ќе ни одговори со Неговата бесконечна  милост и лубов. Со молба до Бога за телесно и духовно здравје…