“Pa të meta është Lartmadhëria e Atij që robin e Vet e kaloi në një pjesë të natës prej Mesxhidi Haramit (prej Qabesë) gjer në Mesxhidi Aksa (Bejti Mukaddes), rrethinën e së cilës Ne e kemi bekuar, (ia bëmë këtë udhëtim) për t’ia treguar atij disa nga argumentet Tona. Vërtet, Ai është dëgjuesi dhe pamës.” (Isra, 17,1)

Një vit e gjysmë para shpërnguljes së Pejgamberit (s.a.v.s.), në natën e 27 të muajit Rexheb, në vitin kur Pejgamberi (s.a.v.s.) i përjetonte çastet  më të vështira prej fillimit të misionit të tij për t’i kthyer njerëzit në rrugën e vërtetë të përkushtimit dhe bindjes në Krijuesin e gjithësisë, Allahu xh.sh. në një periudhë të natës e ka bartur prej Mekës në Jerusalem , e ka takuar me shpirtat e pejgamberëve dhe më pas e ka ngritur drejtë vetes në hapësirat e qiejve të Individualitetit të Tij. Më drejtë, në këtë natë ka ndodhur muxhizja e Israsë dhe Miraxhit në të cilën Allahu xh.sh. e ka qetësuar shpirtin e trazuar të Pejgamberit, i ka prehur zemrat e as’habëve të tij dhe e ka argumentuar pejgamberinë e tij para kundërshtarëve të fesë dhe të misonit të Pejgamberit (s.a.v.s.).

Isra’ja dhe miraxhi paraqesin një udhëtim të robit  nën udhëheqjen e të Madhit Allah si nga aspekti horizontal, i paraqitur me kercimin fizik të Pejgamberit (s.a.v.s.) prej Mekës, prej Mesxhid-i haramit në Jerusalem, në Mesxhid-i aksa, ashtu edhe kërcimin tejfizik, nga aspekti vertikal, prej Mesxhid-i Aksa’së në sferat transcedentale të qiellit hyjnor.  Të dyja ngjarjet, që kanë ndodhur brenda të njëjtës natë, e paraqesin bashkësinë e veprimtarisë shoqërore horizontale të muslimanit, të përfaqësuar në personalitetin fizik të Pejgamberit (s.a.v.s.) dhe të përkushtimit metafizik të tij, të përfaqësuar në personalitetin metafizik, rrjedhimisht, në realitetin ekzistencial të Pejgamberit (s.a.v.s.).

Një ditë Utbeja, Shejbeja, Ebu Sufjani, Nadir b. Harithi, Ebu’l-Buhteri, Velid b. Mugire. Ebu Xhehli Umejje b. Halefi dhe disa nga fisnikët e kurejshëve u mblodhën në një vend në Mekë. Ata nisën të bisedonin se si duhet të sillen me Muhammedin s. a. v., për t’ia tërhequr vërejtjen që të ndalte thirrjen e tij. E lajmëruan se populli i tij dëshironte të bisedonte me të dhe se e  presin atë për ta takuar.  Muhammedi s. a. v. dëshironte shumë që populli i tij të udhëzohet, prandaj erdhi në atë takim dhe u ul pranë tyre. Kurejshët duke e fajësuar i thanë: “Askush prej arabëve deri më tani nuk ka bërë këtë që po i bën ti popullit tënd. Ti poshtërove etërit tanë, e qortove fenë tonë, mendjen tonë e përbuze, ke fyer zotat tanë dhe e përçave popullin, ke bërë të gjitha të këqijat që mund të ekzistojnë!” Më pas duke parashtruar disa rekomandime i thanë: “Nëse e bën për të përfituar pasuri, atëherë të japim nga pasuria jonë që të bëhesh më i pasuri prej nesh. Nëse e bën për famë e post, atëherë të bëjmë udhëheqësin tonë. Nëse je i prekur nga xhinët, atëherë do të harxhojmë prej pasurisë sonë që të të shërojmë ose të justifikojmë për të”. Pas këtyre rekomandimeve, i Dërguari i Allahut bëri këtë sqarim: “Prej këtyre gjërave që thatë, asnjëra nuk qëndron. Ajo që ju kam prurë unë nuk është për pasuri, nuk është as që të fitoj epërsi ndaj jush, nuk kam as dertin që të bëhem udhëheqësi juaj sepse Allahu më ka dërguar si i Dërguar i Tij, ma zbriti Librin që t’u përgëzoj dhe t’ju ndaloj ju. Unë po përmbush atë që më është dhënë nga Zoti im dhe u solla me ju me sinqeritet. Po qe se e pranoni atë që kam sjellë, ajo do t’ju takojë edhe juve. Në qoftë se më rezistoni dhe më kundërshtoni, unë do të duroj derisa Allahu të gjykojë mes nesh.”

Pas këtij qëndrimi të paluhatshëm të Pejgamberit, idhujtarëve iu thyen shpresat por vazhduan me bisedat e tyre duke e ngushtuar me pyetje: “Në qoftë se nuk e pranon ofertën tonë, atëherë ti e di se jemi në një vendbanim shumë të ngushtë, kemi shumë pak pasuri dhe askush nuk është në pozitë më të keqe se ne, kështu që tregoji Zotit tënd që të ka dërguar ty që të na mundësojë të na hapë vendin e ngushtë ndërmjet këtyre kodrave, ta zgjerojë vendlindjen tonë, në mesin e qytetit tonë të mundësojë të rrjedhin lumenj si në Siri dhe Irak, Kusaj b. Kilabin, i cili ishte ndër etërit tanë, le ta ringjallë përsëri sepse ai ishte një njeri i besueshëm dhe ne t’i tregojmë për rrëfimet e tua dhe ta pyesim a është e drejtë apo jo. Nëse i pranon kërkesat tona, atëherë edhe ne e kuptojmë vendin tënd tek Zot yt dhe do të pranojmë se je i Dërguar i Tij.”

Edhe pse kërkesat dhe qëndrimi i politeistëve të Mekës ishte një humbje shprese për Pejgamberin s. a. v., ai tha: “Unë nuk jam dërguar për këto kërkesa tuaja, unë jam dërguar nga Allahu për t’u treguar juve atë që më është dhënë mua. Unë jua kumtova. Nëse e pranoni, edhe kjo botë por edhe bota tjetër do të jetë në favor tuajin. Në qoftë se e kundërshtoni, për shkak të pëlqimit të Allahut do të duroj.” Pas këtyre fjalëve ata vazhduan ta bezdisin me pyetje duke i thënë: “Pasi këto kërkesa nuk na i përmbushe, atëherë kërko prej Allahut që të dërgojë një engjëll, i cili do të të vërtetojë ty dhe do të të bëjë të pasur, ndërkohë që ti je duke ecur nëpër treg dhe je duke u përpjekur për të siguruar jetesën!” Pejgamberi s. a. v. tha: “Unë nuk mund të kërkoj të tilla gjëra nga Zoti im. Nuk jam dërguar për këto punë. Allahu më dërgoi si Lajmëtar dhe si Paralajmërues për ju.”

Pas kësaj politeistët e tepruan edhe më shumë duke thënë: “Pasi pretendon, atëherë zbrit një copë qiell mbi ne. Nëse do Zoti yt, e bën.” Fjalën e fundit e tha Abdullah b. Umejje el-Mahzumi: “Na vendos një shkallë drejt qiellit dhe unë të shikoj derisa të ngjitesh lart dhe të na sjellësh një libër ose një grup engjëjsh. Pa dëshmuar për ty nuk do të të besojmë!” Pas kësaj bisede i Dërguari i Allahut s. a. v. i humbi shpresat tek udhëzimi i tyre dhe i mërzitur u kthye tek familja e vet. Në këtë kohë Allahu i Lartmadhëruar në lidhje me ta i shpalli këto të vërteta: “Ata thanë: “Nuk të besojmë ty derisa të na nxjerrësh prej tokës burime. Ose (nuk të besojmë deri që) të kesh kopshte me hurma e me rrush, e të bësh të rrjedhin vazhdimisht lumenj në mesin e tyre. Ose (nuk të besojmë derisa) të bjerë mbi qiell copa – copa, ashtu si po mendon ti (se do të na dënojë Zoti), apo të na sjellësh Allahun dhe engjëjt pranë nesh. Ose të kesh një shtëpi prej ari, apo të ngjitesh lart në qiell, po ne nuk të besojmë për ngjitjen tënde derisa të na sjellësh një libër që ta lexojmë?!” Thuaj “Subhanall-llah – i Madhërishëm është Zoti im, a nuk jam unë tjetër vetëm se njeri, Pejgamber?!” (Isra, 17,90-93)

Abdullah b. Umejje El-Mahzumi kërkoi diçka që ishte jashtë sferës së njohjes njerëzore dhe që nuk do të ndodhte kurrë. Pasi i ishte ngushtuar rrethi të Dërguarit (s. a. v.s.) nga populli i tij, Zoti i tij për t’i treguar disa nga shenjat e Tij dhe t’i japë forcë e siguri, e nxori atë në një udhëtim të mrekullueshëm. Allahu i Lartësuar në Kur’an ka shpallur këto ajete: “Pa të meta është Lartmadhëria e Atij që robin e Vet e kaloi në një pjesë të natës prej Mesxhidi Haramit (prej Qabesë) gjer në Mesxhidi Aksa (Bejti Mukaddes), rrethinën e së cilës Ne e kemi bekuar, (ia bëmë këtë udhëtim) për t’ia treguar atij disa nga argumentet Tona. Vërtet, Ai është dëgjuesi dhe pamës.” (Isra, 17,1)

Pejgamberi s. a. v. ishte në Mekë dhe për ta përgatitur për udhëtim i erdhi Xhebraili s. a. v.. Ai i solli Pejgamberit tonë një kafshë shale me emrin Burak, hapi i të cilit ishte aq sa nuk kishte mundësi ta shihte syri. Udhëtimi i shenjtë filloi prej Mesxhidi Haramit në Mesxhidi Aksa, ku fali dy rekate namaz.

Udhëtimi deri në Mesxhidi Aksa në Kur’an emërtohet si Isra, udhëtim nate, Udhëtimi brenda qetësisë së natës I ka bashkuar në personalitetin e Pejgamberit (s.a.v.s.) dy qytetet kryesore të feve qiellore, Mekën dhe Jerusalemin. Israja nga njëra anë është edhe komentim semantik I ajeteve të para të sures Tin, në të cilat Allahu xh.sh. duke u betuar në fikun dhe ullirin, si metafora të njëshmërisë dhe shumësisë së ekzistencës, dhe  kodrën e Sinasë, vend që është në rrethin e Mesxhid-I Aksa’së e ka përfaqësuar realitetin e hapjes së qiellit dhe zbritjen e Tevratit dhe Inxhlit, si dhe është betuar në Vendin e sigurtë, Mekën, ku ka filluar zbritja e zbulesës së fundit, Kur’anit famëmadh. Kësisoj, Pejgamberi (s.a.v.s.) në pejgamberinë e tij e ka ngërthyer bekimin e zbulesave të mëparshme dhe me pranimin e Kur’anit e ka marrë pas vetes mbarë njerëzimin dhe është bërë prijës I tyre në përgjithësi. Me këtë realitet hyjnor, i Dërguari ynë, në Mesxhidi Aksa, e ka vendosur këmbën në vendin ku kanë shkelur edhe pejgamberët e tjerë.

Ndërsa ngritja e Pejgamberit (s.a.v.s.) prej Mesxhid-I Aksa’së në qiejt hyjnorë është emërtuar si Mi’raxh. Miraxhi është vepër mbinatyrore dhe e jashtëzakonshme që ai e ka përjetuar me trup dhe me shpirt dhe ka qenë përgjigje për pyetjet që pandërprerë politeistët ia parashtronin atij në lidhje me prezantimin e mrrekullive. Kjo përvojë metafizike e Muhammedit (s.a.v.s.) e ka qetësuar atë, i ka mundësuar që ta ndiej dhe përjetojë mbështetjen hyjnore.

Është karakteristike edhe fakti se në ajetin kuranor, ku flitet për Isra’në, për Pejgamberin (s.a.v.s.) është përdorur termi abd/rob dhe jo resul/I dërguar. Kategoria e abdit është kategoria më e preferuar në relacionin midis krijesës dhe Zotit të Madh. Njëkohësisht është shënjuar edhe në faktin se Isra’ja dhe Miraxhi janë ngjarje të inicuara nga përkushtimi dhe bindja e plotë e Pejgamberit (s.a.v.s.) ndaj Fuqisë Krijuese e cila si rrjedhojë mund të bëjë mrrekulli para të cilave do të ngelin gojëhapur kundërshtarët.

Prej Ibn Abbasit transmetohet se Pejgamberi s. a. v. kur është lartësuar në Mi’raxh ka parë pejgamberë në praninë e të cilëve gjendeshin shumë njerëz, disa prej tyre vetëm me disa veta, por kishte edhe prej pejgamberëve që nuk kishin askënd pas vetes. Në fund ai sheh një turmë të madhe dhe pyet se kush janë ata. I kanë thënë se është “Musai dhe populli i tij”, dhe kanë shtuar: “Çoje kokën dhe shiko!” Kur e ka çuar kokën i Dërguari i Allahut s. a. v., ka parë një turmë të madhe që mbulonte tërë horizontin. I thanë: “Këta janë umeti yt.”

Për një pejgamber që ballafaqohet me një shoqëri që e kundërshtonte pandërprerë, ky ishte një lajm i mirë. Edhe i Dërguari i Allahut ashtu e kishte kuptuar sepse Zoti në disa ajete këtë e kishte treguar qartë. Por në sqarimin e kësaj ndodhie është përdorur një gjuhë krejtësisht tjetër. Me kërkesën dhe përuljen e Pejgamberit s. a. v., namazi nga pesëdhjetë kohë në ditë u vendos në pesë kohë, por për çdo kohë do të ketë dhjetë shpërblime. Është me rëndësi se ky diskurs i përdorur e entuziazmon njeriun që të jetë i gatshëm të falë pesë kohë namaz duke e ditur se për çdo kohë ka shpërblim sikur ka falur dhjetë kohë namaz.

Dy ajetet e fundit të sures El-Bekare iu shpallën në Mi’raxh, duke u përgëzuar me atë se ata që nuk i bëjnë shok Allahut (shirk), do të jenë të falur nga gjynahet.

Në anën tjetër, soditja e xhennetit dhe xhehennemit dhe peizazhet e para janë përdorur si mjet për edukimin islam. Për shembull, kur Pejgamberi ishte në Mi’raxh, ka parë njerëz që gërvishtnin fytyrat dhe gjokset e veta me thonj bakri. Kur ka pyetur se kush janë këta, i është thënë: “Këta janë ata që përgojojnë, që me anë të përgojimit të tyre ua hanë mishin të përgojuarve dhe që shkelin nderin e njerëzve. Kur ka parë njerëz me stomakun e fryrë sa një shtëpi, ka pyetur se kush janë dhe i kanë thënë se janë ata që kanë ngrënë faiden.

Një nga dimensionet kryesore të Isra’së dhe Miraxhit për besimtarët musliman është edhe pasqyra e sjelljeve të njerëzve të kategorive të ndryshme pasi që ai I ka lajmëruar për ngjarjen e  Isra’së dhe Miraxhit. Përfaqësuesi kryesor i mushrikëve Ebu Xhehli filloi të bërtasë duke thënë: “Ejani, mblidhuni o bijtë e Luhejit!”, me gëzim dhe shpresë se do t’i kundërvihet të Dërguarit tonë. U dërguan lajmëtarët nëpër çdo mexhlis. Të gjithë u mblodhën dhe bashkërisht erdhën tek i Dërguari i Allahut dhe u ulën pranë tij. Ebu Xhehli e filloi bisedën duke i thënë: “Fjalët që më the mua, thuaja edhe popullit tënd!” I Dërguar i Allahut s. a. v. i përsëriti fjalët që i kishte thënë Ebu Xhehlit dhe në mes të tjerash tha: “Sonte unë u dërgova.” Ata e pyetën se ku. “Në Mesxhidi Aksa”, iu përgjigj. “Dhe pastaj përsëri u ktheve në mesin tonë?”, i thanë ata. I Dërguari i Allahut i la pa mend duke iu përgjigjur me “po”. Duke përshkruar atë skenë Abdullah ibn Abbasi thotë që disa nga të pranishmit prej habisë së madhe filluan të trokasin duart dhe pastaj i vendosnin në kokat e tyre e veta dhe vazhdonin ta pyetnin: “A mund të na rrëfesh për Mesxhidi Aksanë?” Disa nga të pranishmit e njihnin Mesxhidi Aksanë. I Dërguari i Allahut u çua në këmbë prej vendit ku ishte afër Qabesë, në pjesën e quajtur Hixhr. Allahu ia solli përpara syve Mesxhidi Aksanë dhe i Dërguari i Allahut duke e shikuar atë filloi t’ua tregojë karakteristikat e Mesxhidi Aksasë kurejshëve. Të habitur nga kjo ata thanë: “Betohemi se thotë të vërtetën dhe flet drejt!”

Edhe pse rrëfimet e Pejgamberit ishin të vërteta, përsëri politeistët filluan të bisedojnë për Isranë dhe Mi’raxhin. Disa që e kishin pranuar fenë e të Dërguarit të Allahut, pasi i dëgjuan këto fjalë, e refuzuan fenë. Pas kësaj shkuan tek Ebu Bekri dhe e pyetën: “A e di ti se shoku yt natën është dërguar në Mesxhidi Aksa?” Ebu Bekri tha: “Ashtu? Nëse thotë ashtu, është e vërtetë!” Ai tregoi një shembull të përkryer të dorëzimit të plotë dhe të imanit. Duke u habitur edhe për këtë e pyetën: “A me të vërtetë edhe ti beson se ai për një natë ka shkuar në Mesxhidi Aksa dhe është kthyer para mëngjesit?” I sigurt në veten dhe në imanin e vet Ebu Bekri tha: “Është e vërtetë, unë i besoj dhe e vërtetoj edhe për gjëra të pamundura. Në realitet unë i besoj atij edhe për gjërat më të pamundshme dhe për këtë shkak i besoj shpalljes që i vjen atij në mëngjes dhe në mbrëmje”. Ky besim i dha Ebu Bekrit nofkën Siddik-Besnik. Shenjat që iu shfaqën të Dërguarit gjatë këtij udhëtimi të shenjtë u kishin dhënë besimtarëve forcë dhe përqendrueshmëri, ndërsa atyre me zemra të dobëta dhe jobesimtarëve grindje dhe shqetësim.

Është e vërtetë se Mi’raxhi është një lartësim… lartësimi i robit në praninë e Allahut dhe nuk ka dyshim se robërit këtë lartësim mund ta kryejnë në jetën e tyre me atë me të cilën është i kënaqur Allahu i Lartmadhëruar; me anë të sinqeritetit (ihlasit), frikërespektit (takvasë), ibadetit dhe bindjes, e posaçërisht me namaz sepse namazi është Mi’raxhi i besimtarit.

Miraxhi është argument  se besimtari nuk  frikësohet nga bota e as që ndjehet absurd dhe i zbrazët para saj, ngaqë në qendër të botës e ka njohur fytyrën e Zotit. Ai sy i Zbulesës, të cilit në zemër i përgjigjet lumturia e takimit me Zotin, është kërkesë e çdo kohe për besimtarin. Dhe ai është i thirrur që përmes atij syri të Miraxhit  ta shohë mbarë jetën e tij dhe jetën njerëzore si dhe disa detaje të asaj jete duke parë në çdo gjë realitetin e Zotit. Dhe me këtë sy të Zbulesës ai është i thirrur ta shohë kohën dhe historinë horizontale dhe vertikale të njerëzimit. Në të vërtetë, për atë sy koha nuk është në rend të parë masë me të cilën matet ndodhia kozmike dhe njerëzore, por kohëzgjatja në të cilën Zoti njeriut shkallëshkallshëm ia ndan mirësinë, për çdo ditë gjithnjë e më shumë. Ndërsa historia për të nuk është kryesisht një zinxhir ngjarjesh, që paraqet zhvillimin e njeriut si qenie shoqërore, të shikuara në shkakësinë psikike e fizike të ndërlidhjes, por si dialogizim i njerëzimit me Zotin, me të cilin është lidhur besëlidhja (mithak) që nga zanafilla dhe nëpërmjet të dërguarve.

Kështu, gjëja e parë që sot besimtari duhet ta mendojë është takimi i tij me Zotin kudo dhe në çdo çast, ngase Zoti gjithkund dhe në çdo çast i vjen në takim: edhe në natyrë, edhe në jetën e tij personale, edhe në ndodhinë historike. Vetëdija e besimtarëve e zhytur në kohën tonë dhe në botën tonë materiale duhet që me të gjitha forcat në materien dhe në kohën e sotme ta kërkojë dhe gjejë Zotin. Mirëpo, duke e cekur nevojën për takimin tonë me Zotin dhe lumturinë mbi këtë takim në këto ditë tona a thua vallë nuk jemi duke i orientuar besimtarët në eksod shpirtëror nga ai takim, në vend që t’i udhëzojmë në bashkim me të? Sepse, me sa duket, entuziazmi i besimtarëve për takim me Zotin pak pajtohet me brengën e njeriut të shekullarizuar, të cilën ai për shkak të “hedhjes” së ekzistencës njerëzore ndërmjet asgjësë dhe vdekjes atë e konsideron si pjesë përbërëse metafizike psikike të vetvetes, e me këtë edhe si shoqëruese të pandashme të jetës njerëzore. Megjithatë, kur themi që besimtari i sotëm me mendjen dhe zemrën e tij duhet që në çdo gjë ta zbulojë fytyrën e Zotit dhe në çdo gjë të takohet me Zotin, atëherë shprehjen “në çdo gjë” e marrim seriozisht dhe mendojmë, dhe atë assesi në vend të fundit, në tragjiken e njeriut: në pasigurinë e asaj “tash” të tij, në kërcënimin e mashtrimit që e ndjek gjatë gjithë jetës, në kufizimin e fuqisë së tij dhe në “hedhjen” dhe brishtësinë e ekzistencës së tij. Mendojmë në sprovat dhe brengat e tija jetësore, në varfërinë dhe mossuksesin, në konfliktet dhe në vdekjen. Dhe nga ajo jetë e tillë e thërrasim që në çdo gjë ta sheh Zotin.